Tulsi vivah 2024 in marathi:भारतीय संस्कृतीतील महत्वाच्या सणांमध्ये तुळशी विवाह विशेष महत्त्वाचा मानला जातो. २०२४ मध्ये तुळशी विवाह २५ नोव्हेंबरला साजरा केला जाणार आहे. या दिवशी तुळशी आणि शाळिग्राम यांचा विवाह सोहळा पार पडतो. या उत्सवाचे धार्मिक महत्त्व, ऐतिहासिक पार्श्वभूमी, आणि परंपरा जाणून घेऊ या.

तुळशी विवाह म्हणजे काय? (What is Tulsi Vivah?)

तुळशी विवाह हा एक पवित्र हिंदू सण आहे, जो तुळशीच्या झाडाचे लग्न शाळिग्रामाशी लावण्याच्या परंपरेनुसार साजरा केला जातो. या दिवशी तुळशीचे पूजन आणि विवाह सोहळा पारंपरिक पद्धतीने केला जातो. तुळशी विवाहाचे आयोजन कार्तिक शुक्ल एकादशीपासून पुढील पाच दिवसांपर्यंत केले जाते.

तुळशी विवाह २०२४ ची तारीख (Tulsi Vivah Date 2024)

तुळशी विवाहाचा सोहळा या वर्षी २५ नोव्हेंबरला साजरा केला जाईल. सामान्यतः या दिवशीच विवाह सोहळा आयोजित केला जातो, मात्र काही ठिकाणी दुसऱ्या दिवशी देखील तुळशी विवाह साजरा होतो.

तुळशी विवाहाचे धार्मिक महत्त्व (Religious Significance of Tulsi Vivah)

तुळशी विवाहाने देवी तुळशीची पूजा केली जाते आणि भगवान विष्णूची कृपा प्राप्त होते. तुळशीच्या विवाहाद्वारे संकष्टी चतुर्थी आणि कार्तिकी एकादशी यांसारख्या धार्मिक पर्वांची महत्ता अधोरेखित होते. मान्यतेनुसार, तुळशी विवाहाने घरातील दुःख दूर होते आणि सुख-समृद्धी प्राप्त होते.

तुळशी विवाहाची कथा (The Legend Behind Tulsi Vivah)

तुळशी विवाहाच्या मागे एक प्राचीन कथा आहे. दानव जालंधराच्या पत्नीने भगवान विष्णूला तुळशी स्वरूपात पुन्हा प्राप्त करण्याची प्रार्थना केली होती. त्या प्रार्थनेमुळे तुळशीचा पुनर्जन्म झाला आणि शाळिग्राम स्वरूपातील भगवान विष्णूशी तिचा विवाह लावण्यात आला. म्हणूनच, या सणाच्या दिवशी भगवान विष्णू आणि तुळशीचे विवाह पूजन केले जाते.

तुळशी विवाहाची तयारी (Preparations for Tulsi Vivah)

• तुळशी मांडव सजावट: तुळशी मांडव विविध प्रकारच्या फुलांनी सजवला जातो. रंगबेरंगी फुलांचे हार आणि तोरणं वापरून तुळशी वृंदावन सुशोभित केले जाते.
• विवाहाची तयारी: विवाहाच्या सोहळ्यासाठी तुळशीला नववधूप्रमाणे सजवले जाते. शाळिग्रामाच्या प्रतिमेला देवद्रव्यं आणि फुलांनी सजवले जाते.
• विवाह विधी: परंपरेनुसार, तुळशी विवाहासाठी मंत्रोच्चार केले जातात आणि विवाह संपन्न होतो.

तुळशी विवाहाचे पारंपरिक रिवाज (Traditional Customs of Tulsi Vivah)

तुळशी विवाहामध्ये सामान्यतः विविध प्रकारचे पारंपरिक रिवाज पाहायला मिळतात. या दिवशी महिला विशेषत: तुळशी वृंदावनाची पूजा करतात आणि तुळशीच्या पानांचा वापर करून खास प्रसाद तयार केला जातो.

तुळशी विवाह आणि ज्योतिषशास्त्र (Tulsi Vivah and Astrology)

ज्योतिषशास्त्रानुसार, तुळशी विवाहाच्या दिवशी भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मीचा एकत्रित आशीर्वाद मिळतो. हा सण धार्मिक दृष्टिकोनातून महत्वाचा मानला जातो. यामुळे घरातील नकारात्मकता दूर होते आणि समृद्धीचे द्वार उघडते.

तुळशी विवाहाचे फायदे (Benefits of Celebrating Tulsi Vivah)

तुळशी विवाह साजरा केल्याने अनेक फायदे आहेत. या दिवशी घरात सकारात्मक उर्जा वाढते आणि संकटे दूर होतात. तुळशीच्या पानांचा वापर करून तयार केलेला प्रसाद आरोग्यासाठी लाभदायक मानला जातो. तुळशी विवाहाने विष्णू आणि लक्ष्मीचे आशीर्वाद प्राप्त होत असल्याचे मानले जाते.

तुळशी विवाहाच्या निमित्ताने खास उपदेशिका (Tips for Celebrating Tulsi Vivah)

• घटस्थापना: तुळशीच्या मांडवात घट ठेवावा आणि त्याच्याभोवती फुलांची सजावट करावी.
• विवाहाचे विधी: सर्व विधी पूर्ण करून तुळशी आणि शाळिग्रामच्या प्रतिमांचा विधिवत पूजन करावे.
• नैवेद्य: नैवेद्य म्हणून विविध प्रकारचे मिठाई आणि फळे अर्पण करावीत.

तुळशी विवाहाचा इतिहास (History of Tulsi Vivah)

तुळशी विवाहाचा इतिहास पुरातन काळापासून चालत आलेला आहे. शाळिग्रामच्या विवाहाद्वारे हिंदू धर्मातील परंपरा जिवंत ठेवण्यासाठी या सणाचे आयोजन केले जाते. तुळशी वृंदावन भारतीय संस्कृतीचा अविभाज्य घटक असून, तिची पूजा विशेषतः महाराष्ट्र, गुजरात, उत्तर भारत आणि पश्चिम बंगालमध्ये केली जाते.

निष्कर्ष (Conclusion)

तुळशी विवाह हा सण फक्त धार्मिकता नाही तर सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून देखील महत्वाचा आहे. हा सण घरातील सर्व सदस्यांना एकत्र आणतो आणि तुळशीच्या पूजेद्वारे एक नवीन उर्जा आणि समृद्धी प्रदान करतो. या सणाच्या दिवशी, तुळशी आणि शाळिग्रामचे विवाह साजरे करून देवी लक्ष्मी आणि विष्णूचे आशीर्वाद प्राप्त करणे आपल्याला फायद्याचे ठरते. तुळशी विवाह हा एक सण आपल्या घरात नवीन आशा आणि उर्जा आणतो.